狠狠色婷婷久久一区二区,岳毛多又紧做起爽,久久精品青草社区,精品一区二区三区在线视频,色综合99久久久无码国产精品

中國教育在線
熱門服務
教育資訊

合作電話:186?1028?4700

合作郵(you)箱:bianji@ztwm.com.cn

官(guan)方微博(bo):@中(zhong)國教育(yu)在線(xian)

官方微信ID:eoleoleol

中國教育在線
瞿振元:知識生產視角下的學科建設
2019-09-02 14:27
中國高教研究
作者:

  摘要:從(cong)(cong)知識(shi)(shi)(shi)(shi)生產(chan)(chan)的(de)視(shi)角來看,學科(ke)(ke)(ke)作(zuo)為(wei)(wei)人才(cai)培養的(de)知識(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi),是(shi)知識(shi)(shi)(shi)(shi)簡(jian)單再(zai)生產(chan)(chan)過(guo)(guo)(guo)程;作(zuo)為(wei)(wei)科(ke)(ke)(ke)學研究(jiu)的(de)知識(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi),是(shi)知識(shi)(shi)(shi)(shi)擴(kuo)大(da)(da)再(zai)生產(chan)(chan)過(guo)(guo)(guo)程;作(zuo)為(wei)(wei)社(she)會服務的(de)知識(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi),是(shi)大(da)(da)學知識(shi)(shi)(shi)(shi)生產(chan)(chan)的(de)外延(yan)過(guo)(guo)(guo)程。與此對(dui)應,“雙一流(liu)”建(jian)(jian)設(she)高校的(de)學科(ke)(ke)(ke)建(jian)(jian)設(she)首先(xian)要注意(yi)三種知識(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)的(de)區別和聯系(xi)(xi):簡(jian)單再(zai)生產(chan)(chan)的(de)知識(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)需不斷維護(hu)、更新(xin)(xin)與發展(zhan);對(dui)知識(shi)(shi)(shi)(shi)的(de)擴(kuo)大(da)(da)再(zai)生產(chan)(chan)而言,學科(ke)(ke)(ke)方向、人才(cai)隊伍(wu)和工作(zuo)平臺至關重要;知識(shi)(shi)(shi)(shi)生產(chan)(chan)過(guo)(guo)(guo)程的(de)外延(yan)要不斷創(chuang)新(xin)(xin)社(she)會服務模式。同時,在知識(shi)(shi)(shi)(shi)擴(kuo)大(da)(da)再(zai)生產(chan)(chan)過(guo)(guo)(guo)程中,要打破全面(mian)知識(shi)(shi)(shi)(shi)再(zai)創(chuang)新(xin)(xin)的(de)壁壘,實現從(cong)(cong)跨學科(ke)(ke)(ke)到超學科(ke)(ke)(ke);學科(ke)(ke)(ke)建(jian)(jian)設(she)與學校建(jian)(jian)設(she)要處(chu)理好(hao)局部與整體(ti)(ti)(ti)(ti)的(de)關系(xi)(xi);建(jian)(jian)立鼓勵變革的(de)機制,推動(dong)知識(shi)(shi)(shi)(shi)生產(chan)(chan)方式的(de)變革。

  關鍵詞:學科;知(zhi)識體系;知(zhi)識生(sheng)產;學科建設

  世界(jie)一(yi)流(liu)大學(xue)(xue)和(he)一(yi)流(liu)學(xue)(xue)科(ke)(ke)建(jian)設(she)(she)(簡稱“雙(shuang)一(yi)流(liu)”建(jian)設(she)(she))的一(yi)個重要原則是堅持(chi)以學(xue)(xue)科(ke)(ke)建(jian)設(she)(she)為(wei)基礎。其實質是要求(qiu)高校(xiao)優化(hua)學(xue)(xue)科(ke)(ke)結構,突出(chu)建(jian)設(she)(she)重點(dian),打造學(xue)(xue)科(ke)(ke)高峰,帶動學(xue)(xue)校(xiao)辦出(chu)特色、提升整(zheng)體水(shui)平,目(mu)標(biao)是世界(jie)一(yi)流(liu)。但由于高校(xiao)有意識地抓學(xue)(xue)科(ke)(ke)建(jian)設(she)(she)的時間不長(chang),對學(xue)(xue)科(ke)(ke)建(jian)設(she)(she)規律的認(ren)識不夠,學(xue)(xue)科(ke)(ke)建(jian)設(she)(she)能力不足,在(zai)實際(ji)工(gong)作中還存(cun)在(zai)不少(shao)矛盾(dun),迫切需要我們在(zai)已有實踐的基礎上提升認(ren)知、探究規律、妥善處理。

  一、知識生產視角下的學科觀

  在(zai)(zai)大學(xue)(xue)(xue)里,學(xue)(xue)(xue)科(ke)久已存(cun)在(zai)(zai),但究(jiu)(jiu)(jiu)竟怎樣認(ren)(ren)識(shi)(shi)(shi)學(xue)(xue)(xue)科(ke)?近年來,一些學(xue)(xue)(xue)者分別發表了最新研究(jiu)(jiu)(jiu)成果(guo)。別敦(dun)榮認(ren)(ren)為:大學(xue)(xue)(xue)學(xue)(xue)(xue)科(ke)是(shi)(shi)(shi)圍繞辦學(xue)(xue)(xue)定位(wei)、教師和(he)學(xue)(xue)(xue)生等三(san)大因素(su)以及(ji)他們之(zhi)間(jian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)關系(xi)所建(jian)構起來的(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)系(xi)。作(zuo)為大學(xue)(xue)(xue)實現(xian)其功能的(de)(de)(de)(de)(de)(de)核(he)心載體(ti)(ti)(ti),學(xue)(xue)(xue)科(ke)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)內(nei)涵主要(yao)表現(xian)為三(san)種(zhong)形(xing)態(tai):根據人(ren)才(cai)培(pei)養(yang)(yang)需(xu)要(yao)組(zu)織(zhi)起來的(de)(de)(de)(de)(de)(de)專門的(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)系(xi);根據科(ke)研發展要(yao)求(qiu)所建(jian)構的(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)范疇;根據社(she)會服(fu)務需(xu)要(yao)所形(xing)成的(de)(de)(de)(de)(de)(de)以解決現(xian)實問題為目(mu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)領域。張(zhang)德祥(xiang)等認(ren)(ren)為,學(xue)(xue)(xue)科(ke)有三(san)層含義:知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)形(xing)態(tai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)科(ke)、知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)規訓(xun)制(zhi)(zhi)度(du)、知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)組(zu)織(zhi)建(jian)制(zhi)(zhi)。學(xue)(xue)(xue)科(ke)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)生產模式(shi)正是(shi)(shi)(shi)在(zai)(zai)學(xue)(xue)(xue)科(ke)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)生產的(de)(de)(de)(de)(de)(de)過(guo)程中(zhong)形(xing)成的(de)(de)(de)(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)科(ke)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)系(xi)、學(xue)(xue)(xue)科(ke)制(zhi)(zhi)度(du)、學(xue)(xue)(xue)科(ke)組(zu)織(zhi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)不同形(xing)態(tai)組(zu)合(he)。這(zhe)(zhe)(zhe)些觀點(dian)都(dou)很有見地,其中(zhong)有一點(dian)是(shi)(shi)(shi)共同的(de)(de)(de)(de)(de)(de),學(xue)(xue)(xue)科(ke)是(shi)(shi)(shi)因知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)分類而形(xing)成的(de)(de)(de)(de)(de)(de)相對獨立(li)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)系(xi)。學(xue)(xue)(xue)校(xiao)是(shi)(shi)(shi)培(pei)養(yang)(yang)人(ren)才(cai)和(he)研究(jiu)(jiu)(jiu)高深(shen)學(xue)(xue)(xue)問的(de)(de)(de)(de)(de)(de)機構,當我們在(zai)(zai)說(shuo)學(xue)(xue)(xue)科(ke)是(shi)(shi)(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)系(xi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)時候(hou),就包(bao)括(kuo)著作(zuo)為人(ren)才(cai)培(pei)養(yang)(yang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)系(xi)、作(zuo)為知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)創新的(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)系(xi)和(he)作(zuo)為社(she)會服(fu)務的(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)系(xi)這(zhe)(zhe)(zhe)三(san)類形(xing)態(tai)。從知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)生產的(de)(de)(de)(de)(de)(de)視角看,也(ye)可以說(shuo)這(zhe)(zhe)(zhe)三(san)種(zhong)形(xing)態(tai)就是(shi)(shi)(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)簡單再生產、知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)擴大再生產和(he)學(xue)(xue)(xue)校(xiao)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)生產的(de)(de)(de)(de)(de)(de)外(wai)延(yan)(繼續)這(zhe)(zhe)(zhe)樣三(san)個(ge)過(guo)程。

  1.人(ren)才培養(yang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi):知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)簡(jian)單(dan)(dan)再(zai)生(sheng)(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)(chan)(chan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)過程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)。作為(wei)人(ren)才培養(yang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)是所有(you)(you)(you)高(gao)(gao)(gao)校(xiao)都必(bi)須具(ju)備的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),是學(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)人(ren)才培養(yang)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)主(zhu)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)內容,是把一(yi)個(ge)有(you)(you)(you)高(gao)(gao)(gao)中文化(hua)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)度(du)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)培養(yang)成(cheng)“高(gao)(gao)(gao)級專(zhuan)門人(ren)才”所需要(yao)(yao)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)總和(he)。為(wei)培養(yang)德智體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)美勞(lao)全面發展的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren),所需要(yao)(yao)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)是多方面的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),需要(yao)(yao)開好思想政(zheng)治教(jiao)(jiao)育(yu)課(ke),外(wai)語要(yao)(yao)教(jiao)(jiao),藝術教(jiao)(jiao)育(yu)、體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)育(yu)也(ye)要(yao)(yao)教(jiao)(jiao),專(zhuan)業(ye)(ye)課(ke)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)更(geng)在(zai)其(qi)內,這(zhe)(zhe)(zhe)些(xie)廣泛(fan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)組成(cheng)了一(yi)個(ge)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi),通常(chang)被(bei)稱(cheng)為(wei)專(zhuan)業(ye)(ye)教(jiao)(jiao)育(yu)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)。這(zhe)(zhe)(zhe)個(ge)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)相對比較成(cheng)熟,在(zai)必(bi)要(yao)(yao)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)更(geng)新之外(wai),運(yun)行(xing)過程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)表現(xian)為(wei)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)簡(jian)單(dan)(dan)再(zai)生(sheng)(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)(chan)(chan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)過程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng),年復一(yi)年,培養(yang)出一(yi)批又一(yi)批的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)社會(hui)主(zhu)義建(jian)(jian)設者和(he)接班人(ren)。否(fou)認(ren)這(zhe)(zhe)(zhe)種(zhong)(zhong)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)科性(xing)(xing)是不對的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),因為(wei)它(ta)違反了“學(xue)(xue)(xue)(xue)科是知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)”的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)一(yi)般(ban)邏輯(ji)判斷。否(fou)認(ren)這(zhe)(zhe)(zhe)種(zhong)(zhong)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)術性(xing)(xing)是有(you)(you)(you)害的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),因為(wei)它(ta)會(hui)造成(cheng)輕(qing)視(shi)教(jiao)(jiao)學(xue)(xue)(xue)(xue)、輕(qing)視(shi)人(ren)才培養(yang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)嚴重(zhong)后果。2. 科學(xue)(xue)(xue)(xue)研究的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi):知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)擴大(da)再(zai)生(sheng)(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)(chan)(chan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)過程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)。“雙一(yi)流”建(jian)(jian)設高(gao)(gao)(gao)校(xiao)應當定位于(yu)(yu)研究型(xing)大(da)學(xue)(xue)(xue)(xue),作為(wei)研究型(xing)大(da)學(xue)(xue)(xue)(xue),就要(yao)(yao)建(jian)(jian)立知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)創新的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)。這(zhe)(zhe)(zhe)種(zhong)(zhong)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)往(wang)往(wang)和(he)專(zhuan)業(ye)(ye)教(jiao)(jiao)學(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)并不完(wan)全重(zhong)合(he),它(ta)常(chang)常(chang)是與以(yi)問題為(wei)導(dao)向(xiang)、課(ke)題為(wei)載體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)工作體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)結合(he)在(zai)一(yi)起的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)領域也(ye)表現(xian)得更(geng)加專(zhuan)門化(hua),結果表現(xian)為(wei)新知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)產(chan)(chan)(chan)(chan)(chan)生(sheng)(sheng)(sheng),是知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)擴大(da)再(zai)生(sheng)(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)(chan)(chan)。因此(ci)擴大(da)再(zai)生(sheng)(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)(chan)(chan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)和(he)簡(jian)單(dan)(dan)再(zai)生(sheng)(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)(chan)(chan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)具(ju)有(you)(you)(you)并不完(wan)全一(yi)樣(yang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)特點和(he)運(yun)行(xing)規(gui)(gui)律(lv)。現(xian)在(zai)高(gao)(gao)(gao)校(xiao)中存(cun)在(zai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)重(zhong)科研輕(qing)教(jiao)(jiao)學(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)現(xian)象(xiang),與對這(zhe)(zhe)(zhe)兩種(zhong)(zhong)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)及其(qi)運(yun)行(xing)規(gui)(gui)律(lv)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)認(ren)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)不足有(you)(you)(you)很大(da)關(guan)系(xi)(xi)。3.社會(hui)服(fu)(fu)務的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi):學(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)生(sheng)(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)(chan)(chan)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)延(yan)續(xu)。社會(hui)服(fu)(fu)務是大(da)學(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)重(zhong)要(yao)(yao)職能。開展社會(hui)服(fu)(fu)務、解(jie)決現(xian)實問題,同樣(yang)形(xing)成(cheng)一(yi)定的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)。這(zhe)(zhe)(zhe)種(zhong)(zhong)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)往(wang)往(wang)具(ju)有(you)(you)(you)很強的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)綜合(he)性(xing)(xing),作用于(yu)(yu)學(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)外(wai)部,是學(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)生(sheng)(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)(chan)(chan)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)主(zhu)要(yao)(yao)是擴大(da)再(zai)生(sheng)(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)(chan)(chan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)延(yan)續(xu),是校(xiao)園知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)生(sheng)(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)(chan)(chan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)“溢出效應”。我們也(ye)應當承認(ren)這(zhe)(zhe)(zhe)種(zhong)(zhong)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)體(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)(ti)系(xi)(xi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)術性(xing)(xing)。認(ren)為(wei)社會(hui)服(fu)(fu)務不具(ju)有(you)(you)(you)學(xue)(xue)(xue)(xue)術性(xing)(xing)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)看法,在(zai)很大(da)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)度(du)上影響了高(gao)(gao)(gao)校(xiao)直(zhi)接服(fu)(fu)務社會(hui)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)功(gong)能的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)發揮。

  二、知識生產視角下的學科建設

  學(xue)科(ke)是(shi)(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)體系,學(xue)科(ke)建(jian)設就是(shi)(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)生(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)的(de)(de)(de)過(guo)程(cheng)(cheng)(cheng)。“雙一(yi)流”建(jian)設高校的(de)(de)(de)學(xue)科(ke)建(jian)設,要(yao)注意人才培養的(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)體系、知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)創新的(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)體系和社會服務的(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)體系的(de)(de)(de)三(san)類形態知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)體系的(de)(de)(de)區別(bie)和聯系,全面(mian)加強、全面(mian)建(jian)設。在知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)生(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)的(de)(de)(de)視(shi)野下,學(xue)校是(shi)(shi)一(yi)個(ge)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)生(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)部門(men),無(wu)論是(shi)(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)的(de)(de)(de)簡(jian)(jian)單再生(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan),還(huan)是(shi)(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)的(de)(de)(de)擴大再生(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)和學(xue)校知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)生(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)過(guo)程(cheng)(cheng)(cheng)的(de)(de)(de)外(wai)延,都是(shi)(shi)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)生(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)的(de)(de)(de)常(chang)態過(guo)程(cheng)(cheng)(cheng),都應得到重視(shi)。其(qi)中,知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)的(de)(de)(de)簡(jian)(jian)單再生(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)過(guo)程(cheng)(cheng)(cheng)是(shi)(shi)最基本(ben)的(de)(de)(de)過(guo)程(cheng)(cheng)(cheng)。所以,抓(zhua)(zhua)(zhua)學(xue)科(ke)建(jian)設,要(yao)全面(mian)抓(zhua)(zhua)(zhua),而(er)且把最基本(ben)的(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)簡(jian)(jian)單再生(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)過(guo)程(cheng)(cheng)(cheng)首先抓(zhua)(zhua)(zhua)好(hao),而(er)不是(shi)(shi)只(zhi)抓(zhua)(zhua)(zhua)知(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)擴大再生(sheng)(sheng)產(chan)(chan)(chan)這一(yi)種過(guo)程(cheng)(cheng)(cheng)。

  1. 簡(jian)單再生產的(de)(de)知識(shi)體(ti)系(xi)(xi):需要(yao)不斷(duan)維(wei)護(hu)、更(geng)(geng)新(xin)與發展的(de)(de)生命體(ti)。簡(jian)單再生產的(de)(de)知識(shi)體(ti)系(xi)(xi)是(shi)比較成(cheng)熟的(de)(de)知識(shi)體(ti)系(xi)(xi),大部分(fen)的(de)(de)內容(rong)保持(chi)穩定不變,但隨著科(ke)技的(de)(de)進步和社會(hui)的(de)(de)發展,也需要(yao)不斷(duan)更(geng)(geng)新(xin),是(shi)一(yi)個需要(yao)維(wei)護(hu)、更(geng)(geng)新(xin)和發展的(de)(de) “生命體(ti)”,這正是(shi)學科(ke)學術性的(de)(de)表現之一(yi),也是(shi)人才培(pei)養內容(rong)不斷(duan)更(geng)(geng)新(xin)的(de)(de)一(yi)個緣由(you)所(suo)在。

  在(zai)這(zhe)里(li),我們看(kan)一下美國(guo)麻省理(li)工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)學(xue)(xue)(xue)院(yuan)(MIT)所(suo)做的(de)(de)(de)(de)(de)(de)新(xin)工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)教(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)育(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)轉型(xing)(New Engineering Education Transformation, NEET),也許對認識(shi)(shi)知(zhi)識(shi)(shi)簡單再(zai)(zai)生(sheng)(sheng)產(chan)(chan)會(hui)有啟發。美國(guo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)教(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)育(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)大體(ti)(ti)已經經歷了(le)(le)三個階段:在(zai)“二(er)戰”以(yi)前,美國(guo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)教(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)育(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)堅持“有用的(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)識(shi)(shi)”的(de)(de)(de)(de)(de)(de)教(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)育(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)觀,推進(jin)從(cong)(cong)(cong)“經驗范(fan)式(shi)”向(xiang)(xiang)“技術范(fan)式(shi)”轉變(bian)(bian),知(zhi)識(shi)(shi)逐(zhu)步(bu)系統化;“二(er)戰”后到(dao)(dao)20世(shi)(shi)紀(ji)80年代(dai),強調工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)科學(xue)(xue)(xue)知(zhi)識(shi)(shi),工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)教(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)育(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)向(xiang)(xiang)“科學(xue)(xue)(xue)范(fan)式(shi)”轉變(bian)(bian),知(zhi)識(shi)(shi)體(ti)(ti)系偏向(xiang)(xiang)理(li)論化。但是,到(dao)(dao)了(le)(le)20世(shi)(shi)紀(ji)90年代(dai),MIT逐(zhu)步(bu)認知(zhi)到(dao)(dao)這(zhe)種培(pei)(pei)養(yang)模式(shi)導致學(xue)(xue)(xue)生(sheng)(sheng)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)理(li)性增強,但脫離了(le)(le)工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)實(shi)(shi)(shi)(shi)踐,因此(ci)要(yao)(yao)回(hui)歸工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)實(shi)(shi)(shi)(shi)踐,從(cong)(cong)(cong)而提出(chu)了(le)(le)CDIO教(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)育(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)模式(shi),即要(yao)(yao)有構(gou)思(Conceive)、有設(she)計(ji)(Design)、進(jin)而實(shi)(shi)(shi)(shi)現(Implement)和運作(zuo)(zuo)(Operate)。這(zhe)種教(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)學(xue)(xue)(xue)模式(shi)在(zai)中(zhong)國(guo)也實(shi)(shi)(shi)(shi)行了(le)(le)一段時(shi)間。汕頭大學(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)顧佩(pei)華先生(sheng)(sheng)從(cong)(cong)(cong)加(jia)拿大帶著(zhu)這(zhe)個理(li)念回(hui)來(lai),改(gai)(gai)革(ge)我們的(de)(de)(de)(de)(de)(de)傳(chuan)統工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)教(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)學(xue)(xue)(xue)方式(shi),一百多所(suo)高校(xiao)參與(yu)(yu)(yu),做得很有影響(xiang)。進(jin)入(ru)21世(shi)(shi)紀(ji),大數據、人(ren)工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)智(zhi)能(neng)(neng)、虛擬現實(shi)(shi)(shi)(shi)等(deng)現代(dai)技術方興未(wei)(wei)(wei)艾,產(chan)(chan)業(ye)變(bian)(bian)革(ge)與(yu)(yu)(yu)結構(gou)調整更新(xin)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)速度不(bu)斷加(jia)快,在(zai)線(xian)學(xue)(xue)(xue)習、慕課、智(zhi)慧學(xue)(xue)(xue)習等(deng)新(xin)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)習形(xing)式(shi)不(bu)斷涌現,給工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)教(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)育(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)活動的(de)(de)(de)(de)(de)(de)開(kai)展(zhan)提出(chu)了(le)(le)新(xin)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)挑戰。為(wei)保持MIT在(zai)世(shi)(shi)界(jie)高等(deng)工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)教(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)育(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)界(jie)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)引領(ling)地位(wei),MIT于(yu)2013年初組(zu)建了(le)(le)特別工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)作(zuo)(zuo)組(zu),負責對MIT未(wei)(wei)(wei)來(lai)工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)教(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)育(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)發展(zhan)方向(xiang)(xiang)進(jin)行研究,2014年8月發布了(le)(le)《面(mian)向(xiang)(xiang)未(wei)(wei)(wei)來(lai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)MIT教(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)育(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)特別工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)作(zuo)(zuo)組(zu)全(quan)校(xiao)調查(cha)報告(gao)》。2016年8~10月,MIT形(xing)成(cheng)實(shi)(shi)(shi)(shi)施新(xin)一輪高等(deng)工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)教(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)育(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)改(gai)(gai)革(ge)計(ji)劃(hua)(hua)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)構(gou)想。經過搜集世(shi)(shi)界(jie)各國(guo)工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)教(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)育(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)改(gai)(gai)革(ge)資料、調研產(chan)(chan)業(ye)界(jie)需求、訪(fang)談校(xiao)友及工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)專(zhuan)業(ye)師生(sheng)(sheng)等(deng)研究與(yu)(yu)(yu)論證工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)作(zuo)(zuo),于(yu)2017年8月啟動了(le)(le)改(gai)(gai)革(ge)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)新(xin)一輪計(ji)劃(hua)(hua)(2017—2020年),即NEET計(ji)劃(hua)(hua)。這(zhe)個改(gai)(gai)革(ge)項目負責人(ren)Ed Crawley就是CDIO的(de)(de)(de)(de)(de)(de)創(chuang)始人(ren)。NEET明確(que)要(yao)(yao)以(yi)培(pei)(pei)養(yang)引領(ling)未(wei)(wei)(wei)來(lai)產(chan)(chan)業(ye)界(jie)和社(she)會(hui)發展(zhan)領(ling)導型(xing)工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)技術人(ren)才(cai)(cai)為(wei)目標,強調要(yao)(yao)培(pei)(pei)養(yang)學(xue)(xue)(xue)生(sheng)(sheng)能(neng)(neng)夠面(mian)向(xiang)(xiang)未(wei)(wei)(wei)來(lai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)新(xin)機(ji)器(qi)和新(xin)工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)體(ti)(ti),相應(ying)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)教(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)學(xue)(xue)(xue)要(yao)(yao)從(cong)(cong)(cong)現實(shi)(shi)(shi)(shi)取向(xiang)(xiang)轉變(bian)(bian)到(dao)(dao)未(wei)(wei)(wei)來(lai)取向(xiang)(xiang),從(cong)(cong)(cong)學(xue)(xue)(xue)科隔離到(dao)(dao)學(xue)(xue)(xue)科合作(zuo)(zuo),從(cong)(cong)(cong)回(hui)歸工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)實(shi)(shi)(shi)(shi)踐到(dao)(dao)回(hui)歸工(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)(gong)程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)教(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)育(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)育(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)人(ren)本質。這(zhe)里(li)可以(yi)清(qing)楚地看(kan)到(dao)(dao):隨著(zhu)科技和社(she)會(hui)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)進(jin)步(bu),人(ren)才(cai)(cai)培(pei)(pei)養(yang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)目標定位(wei)要(yao)(yao)變(bian)(bian),教(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)育(yu)(yu)(yu)(yu)(yu)思想要(yao)(yao)變(bian)(bian),相應(ying)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)人(ren)才(cai)(cai)培(pei)(pei)養(yang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)識(shi)(shi)體(ti)(ti)系必須改(gai)(gai)變(bian)(bian)。盡(jin)管教(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)(jiao)學(xue)(xue)(xue)中(zhong)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)識(shi)(shi)是成(cheng)熟(shu)的(de)(de)(de)(de)(de)(de),但內(nei)容的(de)(de)(de)(de)(de)(de)取舍和組(zu)織在(zai)改(gai)(gai)變(bian)(bian)。這(zhe)正是知(zhi)識(shi)(shi)簡單再(zai)(zai)生(sheng)(sheng)產(chan)(chan)過程(cheng)(cheng)(cheng)(cheng)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)特點。

  MIT進行(xing)(xing)NEET教學(xue)(xue)(xue)(xue)改革(ge)(ge)的(de)(de)(de)思路,對我們深入開展教育(yu)改革(ge)(ge)是(shi)很有啟(qi)發的(de)(de)(de)。如人才培(pei)(pei)(pei)養(yang)(yang)的(de)(de)(de)知識體系的(de)(de)(de)構建是(shi)不是(shi)更應該從(cong)面向(xiang)(xiang)現(xian)在向(xiang)(xiang)面向(xiang)(xiang)未來(lai)轉變(bian),從(cong)學(xue)(xue)(xue)(xue)科分割向(xiang)(xiang)學(xue)(xue)(xue)(xue)科合作、學(xue)(xue)(xue)(xue)科交叉轉變(bian),從(cong)狹隘的(de)(de)(de)專業(ye)技術教育(yu)向(xiang)(xiang)技術、社(she)會(hui)和(he)人文相(xiang)結合的(de)(de)(de)教育(yu)轉變(bian)?要通過重新(xin)確(que)定人才培(pei)(pei)(pei)養(yang)(yang)目標(biao)和(he)重新(xin)構建知識體系,突出(chu)培(pei)(pei)(pei)養(yang)(yang)學(xue)(xue)(xue)(xue)生的(de)(de)(de)社(she)會(hui)責任(ren)感,培(pei)(pei)(pei)養(yang)(yang)學(xue)(xue)(xue)(xue)生以正確(que)的(de)(de)(de)思維(wei)方(fang)法(fa)進行(xing)(xing)跨領域的(de)(de)(de)知識整合和(he)創新(xin)的(de)(de)(de)能力(li)。這是(shi)人才培(pei)(pei)(pei)養(yang)(yang)的(de)(de)(de)知識體系的(de)(de)(de)重構,是(shi)教育(yu)教學(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)改革(ge)(ge),是(shi)在現(xian)有學(xue)(xue)(xue)(xue)科基礎上的(de)(de)(de)變(bian)革(ge)(ge),而不是(shi)建設新(xin)的(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)科。

  2. 知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)擴大(da)(da)(da)再生(sheng)(sheng)產(chan)(chan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)體(ti)系:學(xue)(xue)科(ke)方(fang)向、人才隊伍(wu)和(he)(he)(he)工(gong)作平臺至關(guan)重(zhong)(zhong)要。怎(zen)樣建(jian)設知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)擴大(da)(da)(da)再生(sheng)(sheng)產(chan)(chan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)體(ti)系?首(shou)先(xian)需(xu)要明白(bai)新(xin)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)從(cong)哪里(li)來(lai)(lai)(lai)。毛澤東曾經(jing)說:“人的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)正確思想(xiang)(xiang)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)從(cong)哪里(li)來(lai)(lai)(lai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)?是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)從(cong)天(tian)上(shang)(shang)掉下來(lai)(lai)(lai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)嗎?不是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)。是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)自己頭腦里(li)固有(you)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)嗎?不是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)。人的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)正確思想(xiang)(xiang),只能從(cong)社會實踐(jian)中來(lai)(lai)(lai),只能從(cong)社會的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)生(sheng)(sheng)產(chan)(chan)斗(dou)爭、階級斗(dou)爭和(he)(he)(he)科(ke)學(xue)(xue)實驗這三項實踐(jian)中來(lai)(lai)(lai)。”對(dui)“雙一流”建(jian)設高(gao)校(xiao)來(lai)(lai)(lai)說,滿足國(guo)(guo)(guo)(guo)家(jia)重(zhong)(zhong)大(da)(da)(da)需(xu)求(qiu)就(jiu)(jiu)(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)最(zui)重(zhong)(zhong)要、最(zui)有(you)價值的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)實踐(jian)。在(zai)這種偉大(da)(da)(da)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)實踐(jian)中必將產(chan)(chan)生(sheng)(sheng)新(xin)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)。這也(ye)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)最(zui)有(you)意義的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)擴大(da)(da)(da)再生(sheng)(sheng)產(chan)(chan)。現在(zai),高(gao)校(xiao)科(ke)學(xue)(xue)研究中存在(zai)著“小(xiao)(xiao)、散(san)、虛”的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)現象(xiang)。“小(xiao)(xiao)”,就(jiu)(jiu)(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)小(xiao)(xiao)題(ti)(ti)目、小(xiao)(xiao)打小(xiao)(xiao)鬧、小(xiao)(xiao)富即(ji)安;“散(san)”,就(jiu)(jiu)(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)分散(san)用力(li)、散(san)兵游勇、形(xing)(xing)不成攻關(guan)合力(li)、更談不上(shang)(shang)協同創新(xin);“虛”,就(jiu)(jiu)(jiu)是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)脫離實際,虛無縹(piao)緲。“小(xiao)(xiao)、散(san)、虛”已(yi)經(jing)嚴重(zhong)(zhong)制(zhi)約(yue)高(gao)校(xiao)形(xing)(xing)成強大(da)(da)(da)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)創新(xin)能力(li),嚴重(zhong)(zhong)制(zhi)約(yue)高(gao)校(xiao)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)擴大(da)(da)(da)再生(sheng)(sheng)產(chan)(chan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)有(you)效(xiao)產(chan)(chan)出。解決(jue)這些問(wen)題(ti)(ti)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)出路是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)凝(ning)練(lian)學(xue)(xue)科(ke)方(fang)向,聚(ju)焦國(guo)(guo)(guo)(guo)家(jia)重(zhong)(zhong)大(da)(da)(da)需(xu)求(qiu)、聚(ju)焦世界(jie)(jie)科(ke)技前沿、聚(ju)焦科(ke)技原始創新(xin)。在(zai)這個事(shi)關(guan)學(xue)(xue)科(ke)發展前途的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)問(wen)題(ti)(ti)上(shang)(shang),學(xue)(xue)校(xiao)領導和(he)(he)(he)科(ke)學(xue)(xue)家(jia)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)境界(jie)(jie)非常重(zhong)(zhong)要。面(mian)對(dui)激(ji)烈的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)國(guo)(guo)(guo)(guo)際競爭,面(mian)對(dui)國(guo)(guo)(guo)(guo)家(jia)前進道(dao)路上(shang)(shang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)多(duo)種矛盾,面(mian)對(dui)眾多(duo)民(min)生(sheng)(sheng)問(wen)題(ti)(ti),我(wo)們以什么(me)樣的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)心境去(qu)對(dui)待(dai)?我(wo)們應當(dang)經(jing)常想(xiang)(xiang)想(xiang)(xiang)國(guo)(guo)(guo)(guo)家(jia)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)需(xu)要是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)什么(me),想(xiang)(xiang)想(xiang)(xiang)一流大(da)(da)(da)學(xue)(xue)、一流學(xue)(xue)科(ke)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)責任是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)什么(me),而(er)不能整天(tian)算計(ji)著排行榜上(shang)(shang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)名次。作為“雙一流”建(jian)設高(gao)校(xiao),必須凝(ning)練(lian)學(xue)(xue)科(ke)方(fang)向,應當(dang)想(xiang)(xiang)國(guo)(guo)(guo)(guo)家(jia)之所(suo)想(xiang)(xiang),承接國(guo)(guo)(guo)(guo)家(jia)重(zhong)(zhong)大(da)(da)(da)課題(ti)(ti)、重(zhong)(zhong)大(da)(da)(da)項目,解決(jue)國(guo)(guo)(guo)(guo)家(jia)和(he)(he)(he)地方(fang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)重(zhong)(zhong)大(da)(da)(da)需(xu)求(qiu);應當(dang)面(mian)向國(guo)(guo)(guo)(guo)民(min)經(jing)濟主戰場(chang),解決(jue)重(zhong)(zhong)大(da)(da)(da)科(ke)技難題(ti)(ti);應當(dang)有(you)“摘(zhai)星攬(lan)月”之志奮力(li)沖擊世界(jie)(jie)一流。因此,凝(ning)練(lian)學(xue)(xue)科(ke)方(fang)向的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)問(wen)題(ti)(ti),是(shi)(shi)(shi)(shi)(shi)科(ke)學(xue)(xue)問(wen)題(ti)(ti),但也(ye)有(you)思想(xiang)(xiang)覺悟的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)因素。

  匯聚(ju)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)才(cai)(cai)隊(dui)伍(wu),是(shi)(shi)(shi)知識生(sheng)產的(de)核心要(yao)(yao)素,是(shi)(shi)(shi)學科(ke)建(jian)(jian)設(she)的(de)重(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)要(yao)(yao)任(ren)(ren)務。現在,我們對(dui)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)才(cai)(cai)工作確實是(shi)(shi)(shi)更加重(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)視了。但是(shi)(shi)(shi),也存在一(yi)(yi)(yi)些值得注(zhu)意(yi)的(de)問(wen)(wen)題(ti)。比如,唯“帽子(zi)”的(de)問(wen)(wen)題(ti),對(dui)于現在還(huan)沒有(you)“帽子(zi)”卻有(you)真才(cai)(cai)實學的(de)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)重(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)視不夠;無序流動(dong)的(de)問(wen)(wen)題(ti),以(yi)高待遇誘(you)惑人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)才(cai)(cai),挖人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)墻(qiang)角(jiao),對(dui)國(guo)家來(lai)(lai)說,流來(lai)(lai)流去(qu)還(huan)是(shi)(shi)(shi)那幾個人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren);重(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)個人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)輕(qing)團隊(dui)的(de)問(wen)(wen)題(ti),等等。我覺得,要(yao)(yao)特別注(zhu)意(yi)進(jin)(jin)一(yi)(yi)(yi)步貫徹好(hao)“引育(yu)并(bing)舉,以(yi)育(yu)為主”的(de)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)才(cai)(cai)工作方針。改革開(kai)(kai)放以(yi)來(lai)(lai),我們不斷擴(kuo)大開(kai)(kai)放,積極引進(jin)(jin)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)才(cai)(cai),無疑是(shi)(shi)(shi)完(wan)全(quan)正(zheng)確的(de),今后還(huan)要(yao)(yao)大膽(dan)引進(jin)(jin)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)才(cai)(cai)。如果說挖人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)才(cai)(cai),就(jiu)不要(yao)(yao)在國(guo)內挖來(lai)(lai)挖去(qu),而要(yao)(yao)到國(guo)外去(qu)挖人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)才(cai)(cai)!“雙一(yi)(yi)(yi)流”建(jian)(jian)設(she)的(de)指導意(yi)見中(zhong),以(yi)政府文件的(de)形式(shi)第一(yi)(yi)(yi)次(ci)提出“引育(yu)并(bing)舉、以(yi)育(yu)為主”,非常重(zhong)(zhong)(zhong)(zhong)要(yao)(yao)!人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)才(cai)(cai)的(de)培(pei)(pei)(pei)養(yang),本來(lai)(lai)就(jiu)是(shi)(shi)(shi)靠(kao)自己,培(pei)(pei)(pei)養(yang)的(de)過程當然是(shi)(shi)(shi)開(kai)(kai)放的(de)。人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)才(cai)(cai)培(pei)(pei)(pei)養(yang)靠(kao)外國(guo),是(shi)(shi)(shi)不可(ke)能、不可(ke)靠(kao)、靠(kao)不住的(de)。“雙一(yi)(yi)(yi)流”建(jian)(jian)設(she)任(ren)(ren)務之首(shou)就(jiu)是(shi)(shi)(shi)建(jian)(jian)設(she)一(yi)(yi)(yi)流師資隊(dui)伍(wu)。要(yao)(yao)通過“選苗子(zi)、搭(da)臺(tai)子(zi)、壓擔子(zi)”,以(yi)育(yu)為主,造就(jiu)宏大的(de)人(ren)(ren)(ren)(ren)(ren)才(cai)(cai)隊(dui)伍(wu)。

  沒(mei)有必要的工(gong)(gong)作平(ping)臺,難以(yi)(yi)進行知(zhi)識創(chuang)新(xin)。現(xian)在的問題是:工(gong)(gong)作平(ping)臺“小、低、重”,即體量(liang)小、低水平(ping)、重復建設。平(ping)臺建設的這(zhe)種狀況與科研的“小、散、虛”相當(dang)(dang)“匹配”。真正體現(xian)以(yi)(yi)高校為主的科教(jiao)融(rong)合(he)、產教(jiao)融(rong)合(he)、校企合(he)作的工(gong)(gong)作平(ping)臺也(ye)還相當(dang)(dang)不足,更(geng)談不上(shang)具(ju)有世(shi)界先進水平(ping)的工(gong)(gong)作平(ping)臺。對此,我(wo)們應(ying)當(dang)(dang)逐步(bu)加(jia)以(yi)(yi)改變。

  總(zong)之,對(dui)知識(shi)的(de)(de)擴大(da)再生(sheng)(sheng)產而言,學科(ke)方向(xiang)、人(ren)才隊伍和(he)工作平臺這三(san)(san)大(da)建設(she)是至關(guan)重要(yao)的(de)(de)。要(yao)緊(jin)緊(jin)抓好這三(san)(san)大(da)建設(she),并且改(gai)進科(ke)研(yan)作風,從而顯著提高“雙一流(liu)(liu)”建設(she)高校的(de)(de)知識(shi)生(sheng)(sheng)產能力,為國家做出更(geng)多貢獻,進入世界一流(liu)(liu)的(de)(de)行列(lie)。

  3. 大學知(zhi)識(shi)生(sheng)(sheng)(sheng)產(chan)過(guo)程的(de)(de)(de)(de)延(yan)續:不斷創新社(she)會(hui)(hui)服務(wu)模式(shi)。社(she)會(hui)(hui)服務(wu)是大學知(zhi)識(shi)生(sheng)(sheng)(sheng)產(chan)過(guo)程的(de)(de)(de)(de)外延(yan)和繼續,大學校園里的(de)(de)(de)(de)知(zhi)識(shi)生(sheng)(sheng)(sheng)產(chan),如果停留于實驗室,停止于論文或(huo)專(zhuan)利,很快就(jiu)會(hui)(hui)變(bian)(bian)成(cheng)僵死的(de)(de)(de)(de)知(zhi)識(shi)。這種(zhong)知(zhi)識(shi)盡(jin)管在(zai)認識(shi)世界上(shang)有一定的(de)(de)(de)(de)意義,但在(zai)改造世界上(shang)卻沒有什(shen)么作(zuo)用。因此(ci),高校應當推(tui)動技術轉讓、成(cheng)果轉化(hua)的(de)(de)(de)(de)工(gong)作(zuo),使高校的(de)(de)(de)(de)知(zhi)識(shi)生(sheng)(sheng)(sheng)產(chan)過(guo)程得以延(yan)續,變(bian)(bian)成(cheng)在(zai)社(she)會(hui)(hui)生(sheng)(sheng)(sheng)產(chan)和社(she)會(hui)(hui)生(sheng)(sheng)(sheng)活(huo)中(zhong)活(huo)的(de)(de)(de)(de)、有用的(de)(de)(de)(de)知(zhi)識(shi),同時(shi)校園里的(de)(de)(de)(de)知(zhi)識(shi)生(sheng)(sheng)(sheng)產(chan)也產(chan)生(sheng)(sheng)(sheng)了更大的(de)(de)(de)(de)“溢出”效益。但高校的(de)(de)(de)(de)人力(li)、物力(li)總是有限的(de)(de)(de)(de),這就(jiu)要(yao)求(qiu)我(wo)們廣(guang)泛吸納社(she)會(hui)(hui)的(de)(de)(de)(de)力(li)量、用市(shi)場的(de)(de)(de)(de)機制來推(tui)動成(cheng)果轉化(hua),為社(she)會(hui)(hui)做出直(zhi)接(jie)的(de)(de)(de)(de)貢獻。

  在如何開展社會服務(wu)上,中國(guo)(guo)農(nong)(nong)(nong)(nong)業(ye)(ye)(ye)大(da)學(xue)現代農(nong)(nong)(nong)(nong)業(ye)(ye)(ye)科(ke)(ke)(ke)技(ji)小(xiao)院(yuan)(yuan)的(de)(de)案(an)例值(zhi)得(de)重視。2009年(nian),中國(guo)(guo)農(nong)(nong)(nong)(nong)業(ye)(ye)(ye)大(da)學(xue)資(zi)源(yuan)(yuan)與環(huan)境學(xue)院(yuan)(yuan)在河北(bei)省曲周縣白寨鄉成(cheng)(cheng)立第一(yi)個(ge)“科(ke)(ke)(ke)技(ji)小(xiao)院(yuan)(yuan)”。這(zhe)是(shi)建立在生產(chan)(chan)一(yi)線(農(nong)(nong)(nong)(nong)村、企業(ye)(ye)(ye))的(de)(de)集農(nong)(nong)(nong)(nong)業(ye)(ye)(ye)科(ke)(ke)(ke)技(ji)創(chuang)新、示(shi)范(fan)推廣和(he)人(ren)才培養于一(yi)體的(de)(de)科(ke)(ke)(ke)技(ji)服務(wu)平臺。以研(yan)究(jiu)生與科(ke)(ke)(ke)技(ji)人(ren)員(yuan)駐(zhu)地研(yan)究(jiu),零距離(li)、零門檻、零時差和(he)零費用服務(wu)農(nong)(nong)(nong)(nong)戶及(ji)生產(chan)(chan)組織(zhi)為特色,以實現作物高(gao)(gao)(gao)產(chan)(chan)和(he)資(zi)源(yuan)(yuan)高(gao)(gao)(gao)效(xiao)(雙高(gao)(gao)(gao))為目標,引導(dao)農(nong)(nong)(nong)(nong)民(min)(min)進行高(gao)(gao)(gao)產(chan)(chan)高(gao)(gao)(gao)效(xiao)生產(chan)(chan),促進作物高(gao)(gao)(gao)產(chan)(chan)、資(zi)源(yuan)(yuan)高(gao)(gao)(gao)效(xiao)和(he)農(nong)(nong)(nong)(nong)民(min)(min)增(zeng)收,并逐步(bu)推動農(nong)(nong)(nong)(nong)村文(wen)化建設和(he)農(nong)(nong)(nong)(nong)業(ye)(ye)(ye)經(jing)營體制變(bian)革(ge),探索現代農(nong)(nong)(nong)(nong)業(ye)(ye)(ye)可持(chi)續(xu)發(fa)(fa)展之(zhi)路。現今,已經(jing)成(cheng)(cheng)立了100多(duo)(duo)個(ge)科(ke)(ke)(ke)技(ji)小(xiao)院(yuan)(yuan),分(fen)布于全國(guo)(guo)23個(ge)省份,針對不同的(de)(de)農(nong)(nong)(nong)(nong)業(ye)(ye)(ye)種植類型為當(dang)(dang)地的(de)(de)農(nong)(nong)(nong)(nong)業(ye)(ye)(ye)進行全方位的(de)(de)服務(wu)。176名(ming)研(yan)究(jiu)生先后在科(ke)(ke)(ke)技(ji)小(xiao)院(yuan)(yuan)完成(cheng)(cheng)學(xue)業(ye)(ye)(ye)走向社會,研(yan)究(jiu)生培養模式改革(ge)獲國(guo)(guo)家教學(xue)成(cheng)(cheng)果二等獎;獲得(de)省市校及(ji)地方獎勵252項;發(fa)(fa)表(biao)學(xue)術論(lun)文(wen)150篇,包括(kuo)4篇發(fa)(fa)表(biao)在《NATURE》上、1篇發(fa)(fa)表(biao)在《SCIENCE》上、2篇發(fa)(fa)表(biao)在《美國(guo)(guo)科(ke)(ke)(ke)學(xue)院(yuan)(yuan)院(yuan)(yuan)刊》(PNAS)上,出版專著(zhu)9部;培訓農(nong)(nong)(nong)(nong)民(min)(min)20多(duo)(duo)萬人(ren)次,技(ji)術示(shi)范(fan)上千萬畝,扶持(chi)60多(duo)(duo)家合作社,30多(duo)(duo)家企業(ye)(ye)(ye)。這(zhe)個(ge)案(an)例成(cheng)(cheng)功地把(ba)人(ren)才培養、科(ke)(ke)(ke)學(xue)研(yan)究(jiu)、社會服務(wu)整(zheng)合在一(yi)起,創(chuang)新了研(yan)究(jiu)生培養模式,特別是(shi)把(ba)成(cheng)(cheng)果進農(nong)(nong)(nong)(nong)戶、致(zhi)富于農(nong)(nong)(nong)(nong)民(min)(min)和(he)高(gao)(gao)(gao)水平論(lun)文(wen)發(fa)(fa)表(biao)在世(shi)界頂尖期刊上完美結合起來,真(zhen)正做到“頂天(tian)立地”,把(ba)論(lun)文(wen)寫在了中國(guo)(guo)的(de)(de)大(da)地上。這(zhe)一(yi)經(jing)驗很(hen)值(zhi)得(de)深入總結,而且應(ying)當(dang)(dang)鼓勵有(you)更多(duo)(duo)的(de)(de)社會服務(wu)模式的(de)(de)創(chuang)新。

  三、學科建設要遵循知識生產的邏輯

  既然學科(ke)包(bao)括三種不同的(de)知(zhi)識(shi)(shi)(shi)體系(xi)、學科(ke)建(jian)設包(bao)括三種不同的(de)知(zhi)識(shi)(shi)(shi)生產過(guo)程(cheng)(cheng),那也就(jiu)意(yi)味著需要(yao)以不同的(de)方式抓(zhua)學科(ke)建(jian)設。對于知(zhi)識(shi)(shi)(shi)簡單再(zai)生產的(de)過(guo)程(cheng)(cheng),即(ji)人(ren)才培養的(de)知(zhi)識(shi)(shi)(shi)體系(xi)的(de)建(jian)設,前面已經有了較多闡述,這里(li)著重(zhong)討論知(zhi)識(shi)(shi)(shi)擴大再(zai)生產過(guo)程(cheng)(cheng),即(ji)知(zhi)識(shi)(shi)(shi)創新過(guo)程(cheng)(cheng)的(de)幾個(ge)問(wen)題。

  1. 從跨(kua)(kua)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)到(dao)超(chao)(chao)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke):打破全面知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)再創新的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)壁壘(lei)。當(dang)代科(ke)(ke)(ke)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)技術的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)迅猛發(fa)(fa)(fa)展,正在改(gai)變(bian)著知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)生(sheng)產(chan)(chan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)方(fang)式。張德(de)祥等(deng)人的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)研究表(biao)明(ming):過去(qu)我(wo)們認為,傳統學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)生(sheng)產(chan)(chan)模(mo)式,即(ji)以(yi)(yi)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)不(bu)(bu)斷分化的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)生(sheng)產(chan)(chan)模(mo)式,發(fa)(fa)(fa)展到(dao)打破學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)內外部界限,嘗(chang)試不(bu)(bu)同學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)之間的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)滲透、合(he)(he)作、融合(he)(he),由此催(cui)生(sheng)出跨(kua)(kua)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)生(sheng)產(chan)(chan)模(mo)式。但是(shi)現在又有新的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)發(fa)(fa)(fa)展,即(ji)進一(yi)(yi)步發(fa)(fa)(fa)展到(dao)了超(chao)(chao)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)生(sheng)產(chan)(chan)模(mo)式。超(chao)(chao)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)核心思想是(shi)不(bu)(bu)同學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)者與從業(ye)者一(yi)(yi)起工作去(qu)解決現實(shi)世界的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)問題,是(shi)一(yi)(yi)種跳出純粹的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)術圍墻,站在經濟社(she)會(hui)發(fa)(fa)(fa)展的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)整體高度,通過對學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)與社(she)會(hui)實(shi)踐(jian)、個體認知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)實(shi)踐(jian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)整合(he)(he),構建集政府、產(chan)(chan)業(ye)、大學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)與社(she)會(hui)公眾于一(yi)(yi)體的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)創新生(sheng)態系(xi)統,以(yi)(yi)全面的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)再創新來解決經濟社(she)會(hui)中的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)復雜問題。我(wo)認為,我(wo)們應當(dang)關(guan)注知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)生(sheng)產(chan)(chan)方(fang)式的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)發(fa)(fa)(fa)展,猶如(ru)我(wo)們常說(shuo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)“生(sheng)產(chan)(chan)關(guan)系(xi)一(yi)(yi)定要適合(he)(he)生(sheng)產(chan)(chan)力(li)發(fa)(fa)(fa)展狀況”的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)道理一(yi)(yi)樣(yang),知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)生(sheng)產(chan)(chan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)方(fang)式,包(bao)括人員(yuan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)組織、資金的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)管理、平臺(tai)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)建設等(deng)等(deng),都應當(dang)適合(he)(he)知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)生(sheng)產(chan)(chan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)不(bu)(bu)同情況,以(yi)(yi)適合(he)(he)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)生(sheng)產(chan)(chan)方(fang)式促進知(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)(zhi)識(shi)(shi)生(sheng)產(chan)(chan)。

  值得(de)注意(yi)的(de)(de)(de)是:在“雙一流”建設中,有些高(gao)校(xiao)和(he)(he)有些學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)卻(que)是逆向而(er)行的(de)(de)(de)。如(ru)有些高(gao)校(xiao),一些人為了學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)組織的(de)(de)(de)眼前(qian)利(li)(li)益(yi)(yi),在學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)與學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)之(zhi)(zhi)間筑起無形(xing)的(de)(de)(de)墻,在學(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)內部形(xing)成一個一個的(de)(de)(de)“學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)孤(gu)島”,而(er)不是日(ri)益(yi)(yi)茂(mao)盛(sheng)的(de)(de)(de)交(jiao)叉融(rong)合發展的(de)(de)(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)生態。某(mou)些評估和(he)(he)排行榜(bang)在助推學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)之(zhi)(zhi)間隔離的(de)(de)(de)加深。對此,我們應當有足(zu)夠(gou)的(de)(de)(de)認識,采(cai)取(qu)得(de)力的(de)(de)(de)利(li)(li)益(yi)(yi)導向措施,沖破狹隘的(de)(de)(de)利(li)(li)益(yi)(yi)藩籬,推動學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)之(zhi)(zhi)間的(de)(de)(de)交(jiao)叉和(he)(he)知(zhi)識的(de)(de)(de)深度融(rong)合,促進跨學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)理論體系的(de)(de)(de)構建和(he)(he)復雜(za)問題(ti)的(de)(de)(de)超(chao)學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)解決(jue)方案。

  2. 學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)建設(she)(she)(she)與學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)建設(she)(she)(she):處理(li)好局(ju)(ju)(ju)(ju)部與整(zheng)體(ti)的關(guan)系(xi)。還有一(yi)(yi)個現實(shi)的問題是(shi)(shi)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)建設(she)(she)(she)與學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)建設(she)(she)(she)的矛(mao)(mao)盾。顯然(ran),學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)建設(she)(she)(she)是(shi)(shi)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)的局(ju)(ju)(ju)(ju)部,學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)建設(she)(she)(she)是(shi)(shi)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)的整(zheng)體(ti),學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)建設(she)(she)(she)和(he)(he)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)建設(she)(she)(she)的關(guan)系(xi)是(shi)(shi)局(ju)(ju)(ju)(ju)部和(he)(he)整(zheng)體(ti)的關(guan)系(xi)。因此,堅(jian)持以(yi)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)為(wei)基(ji)礎,就是(shi)(shi)以(yi)局(ju)(ju)(ju)(ju)部帶動(dong)(dong)全(quan)局(ju)(ju)(ju)(ju)。但是(shi)(shi),全(quan)局(ju)(ju)(ju)(ju)不是(shi)(shi)局(ju)(ju)(ju)(ju)部的簡單相加之和(he)(he)。局(ju)(ju)(ju)(ju)部和(he)(he)局(ju)(ju)(ju)(ju)部之間、局(ju)(ju)(ju)(ju)部和(he)(he)整(zheng)體(ti)之間都是(shi)(shi)有矛(mao)(mao)盾的,特別(bie)是(shi)(shi)在(zai)資(zi)源有限的情況下,能(neng)否正確(que)處理(li)這些(xie)矛(mao)(mao)盾,形成(cheng)良(liang)性互動(dong)(dong)的學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)生態體(ti)系(xi),是(shi)(shi)對學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)領(ling)導(dao)水平的考(kao)驗。一(yi)(yi)流(liu)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)點,特別(bie)是(shi)(shi)我們常說(shuo)的以(yi)世界(jie)一(yi)(yi)流(liu)為(wei)目標的465個學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)點,是(shi)(shi)國家對學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)交辦(ban)的重(zhong)點建設(she)(she)(she)任務(wu)。對學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)來說(shuo),不僅(jin)應當(dang)完成(cheng)好這個建設(she)(she)(she)任務(wu),而(er)且應在(zai)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)整(zheng)體(ti)建設(she)(she)(she)中(zhong)起到引領(ling)和(he)(he)示范(fan)作用。當(dang)然(ran),如(ru)果(guo)(guo)重(zhong)點建設(she)(she)(she)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)和(he)(he)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)的主體(ti)學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)是(shi)(shi)一(yi)(yi)致(zhi)的,這個矛(mao)(mao)盾相對還好處理(li)一(yi)(yi)些(xie);如(ru)果(guo)(guo)不一(yi)(yi)致(zhi),這個矛(mao)(mao)盾就難處理(li)一(yi)(yi)些(xie);如(ru)果(guo)(guo)處理(li)不好,還可(ke)能(neng)會引起學(xue)(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)發(fa)展(zhan)方向的偏移。

  譬如,全國本科(ke)層(ceng)次(ci)的(de)(de)(de)(de)師(shi)范(fan)院校(xiao)共有(you)119所,其(qi)中49所冠名大(da)(da)學(xue)(xue),進入“雙一(yi)流”建(jian)設(she)行列的(de)(de)(de)(de)10所。但只有(you)北京(jing)師(shi)范(fan)大(da)(da)學(xue)(xue)和(he)華東師(shi)范(fan)大(da)(da)學(xue)(xue)有(you)教(jiao)育(yu)(yu)學(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)一(yi)流建(jian)設(she)學(xue)(xue)科(ke)點,其(qi)他8所師(shi)范(fan)大(da)(da)學(xue)(xue)都沒有(you);10所師(shi)范(fan)院校(xiao)所承擔的(de)(de)(de)(de)重點建(jian)設(she)學(xue)(xue)科(ke)共28個,大(da)(da)都是(shi)(shi)文理(li)(li)基礎(chu)性學(xue)(xue)科(ke),如物理(li)(li)、歷史、地理(li)(li)等等。顯(xian)然,這些學(xue)(xue)校(xiao)不加強教(jiao)育(yu)(yu)學(xue)(xue)學(xue)(xue)科(ke)的(de)(de)(de)(de)建(jian)設(she),對師(shi)范(fan)教(jiao)育(yu)(yu)的(de)(de)(de)(de)發(fa)展(zhan)(zhan)是(shi)(shi)非(fei)常不利的(de)(de)(de)(de),長此以往可能(neng)會改變學(xue)(xue)校(xiao)的(de)(de)(de)(de)師(shi)范(fan)教(jiao)育(yu)(yu)的(de)(de)(de)(de)方向。在現(xian)行體制下,師(shi)范(fan)教(jiao)育(yu)(yu)仍然是(shi)(shi)我國基礎(chu)教(jiao)育(yu)(yu)的(de)(de)(de)(de)支撐和(he)保障。因此,正確(que)處理(li)(li)好兩者關系(xi),建(jian)設(she)校(xiao)內良好的(de)(de)(de)(de)學(xue)(xue)科(ke)生態就顯(xian)得(de)非(fei)常重要,不僅影響學(xue)(xue)校(xiao)自(zi)身(shen)發(fa)展(zhan)(zhan),而且關系(xi)國家教(jiao)育(yu)(yu)體系(xi)的(de)(de)(de)(de)發(fa)展(zhan)(zhan)。

  農(nong)(nong)林(lin)(lin)高校(xiao)的(de)(de)情況(kuang)相(xiang)對好一(yi)(yi)些(xie)。農(nong)(nong)林(lin)(lin)類(lei)共有24個(ge)(ge)學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)點(dian)(dian)進入“雙一(yi)(yi)流”建(jian)設(she)。24個(ge)(ge)學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)點(dian)(dian)分(fen)布在15所(suo)(suo)大(da)學(xue)(xue)(xue)(xue),其(qi)中(zhong)9所(suo)(suo)以(yi)農(nong)(nong)林(lin)(lin)命名的(de)(de)大(da)學(xue)(xue)(xue)(xue),6所(suo)(suo)是(shi)綜合性(xing)大(da)學(xue)(xue)(xue)(xue),如浙江(jiang)大(da)學(xue)(xue)(xue)(xue)、華南理工大(da)學(xue)(xue)(xue)(xue)、貴(gui)州(zhou)(zhou)大(da)學(xue)(xue)(xue)(xue)、蘭州(zhou)(zhou)大(da)學(xue)(xue)(xue)(xue)、海南大(da)學(xue)(xue)(xue)(xue),還(huan)有中(zhong)國海洋大(da)學(xue)(xue)(xue)(xue)。9所(suo)(suo)以(yi)農(nong)(nong)林(lin)(lin)命名的(de)(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)中(zhong),承(cheng)擔國家(jia)重(zhong)點(dian)(dian)建(jian)設(she)任務的(de)(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)點(dian)(dian)共24個(ge)(ge),其(qi)中(zhong)17個(ge)(ge)是(shi)農(nong)(nong)林(lin)(lin)類(lei),7個(ge)(ge)是(shi)非農(nong)(nong)林(lin)(lin)類(lei)。這(zhe)些(xie)學(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)總(zong)體上(shang)還(huan)是(shi)農(nong)(nong)林(lin)(lin)學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)點(dian)(dian)占主體。但(dan)即使是(shi)這(zhe)樣,仍然需要(yao)正確處(chu)理好學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)建(jian)設(she)和學(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)建(jian)設(she)的(de)(de)關(guan)系(xi)。重(zhong)點(dian)(dian)建(jian)設(she)的(de)(de)學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke),目標(biao)是(shi)沖擊世界(jie)一(yi)(yi)流水平,是(shi)代表著(zhu)學(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)在學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)生態中(zhong)的(de)(de)高峰,但(dan)并(bing)不能說(shuo)它就(jiu)是(shi)這(zhe)所(suo)(suo)學(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)的(de)(de)整體。因此,一(yi)(yi)方面(mian)要(yao)把重(zhong)點(dian)(dian)學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)建(jian)設(she)看作(zuo)是(shi)國家(jia)交代的(de)(de)任務,認真完成好,還(huan)要(yao)接受驗收;另一(yi)(yi)方面(mian),要(yao)按照“統籌推進”的(de)(de)要(yao)求,全面(mian)考慮(lv),抓好學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)生態建(jian)設(she),以(yi)重(zhong)點(dian)(dian)建(jian)設(she)學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)(ke)為龍頭,發揮引(yin)領作(zuo)用,推動全面(mian)進步(bu)。

  3. 建(jian)立鼓勵變革的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)機制(zhi),推(tui)動知(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)生(sheng)產方(fang)式的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)變革。推(tui)動知(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)生(sheng)產方(fang)式的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)變革固然(ran)有(you)高校(xiao)自發(fa)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)成分,也(ye)不(bu)能完全是自發(fa)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de),而(er)需(xu)要(yao)建(jian)立鼓勵變革的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)機制(zhi)。在(zai)(zai)(zai)這(zhe)方(fang)面(mian),有(you)不(bu)少成功的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)案例。美國一(yi)所著名(ming)大學(xue)(xue)(xue)(xue)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)校(xiao)長(chang)(chang)說:我不(bu)大操心各個(ge)具體學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)事(shi)情(qing),因(yin)(yin)為有(you)教授們(men)在(zai)(zai)(zai)操心;我操心的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)是跨學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)事(shi)情(qing),因(yin)(yin)為教授們(men)不(bu)愿(yuan)意(yi)合起(qi)來做(zuo)事(shi)情(qing),但是我有(you)一(yi)筆錢把(ba)他們(men)叫在(zai)(zai)(zai)一(yi)起(qi)做(zuo)學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)交叉的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)事(shi)情(qing),使(shi)學(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)走(zou)在(zai)(zai)(zai)學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)發(fa)展的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)前沿(yan)。這(zhe)個(ge)校(xiao)長(chang)(chang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)經(jing)驗非常值(zhi)得借(jie)鑒。又如,20世(shi)紀90年代,清華大學(xue)(xue)(xue)(xue)王大中任校(xiao)長(chang)(chang)那段(duan)時(shi)期,學(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)認識(shi)(shi)(shi)(shi)到社會面(mian)臨人(ren)口、食物、資源(yuan)、環(huan)境(jing)和衛生(sheng)健康(kang)(kang)等方(fang)面(mian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)許多(duo)問(wen)題(ti),這(zhe)些問(wen)題(ti)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)解(jie)決,都與生(sheng)命科(ke)(ke)學(xue)(xue)(xue)(xue)密(mi)切相關。為此,清華大學(xue)(xue)(xue)(xue)決定以相當大的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)財(cai)力(學(xue)(xue)(xue)(xue)校(xiao)“985工(gong)程(cheng)”一(yi)期學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)建(jian)設(she)經(jing)費的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)1/5)集中投入(ru)于(yu)建(jian)立并加速發(fa)展生(sheng)命科(ke)(ke)學(xue)(xue)(xue)(xue)學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)群,并且(qie)注(zhu)重(zhong)發(fa)揮清華工(gong)科(ke)(ke)優勢,促進生(sheng)(命)、醫(學(xue)(xue)(xue)(xue))、工(gong)(程(cheng))的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)結合,很快成長(chang)(chang)為國內優秀學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)群進而(er)進入(ru)世(shi)界先進的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)行列(lie)。我們(men)要(yao)尊重(zhong)知(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)生(sheng)產的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)邏輯,鼓勵在(zai)(zai)(zai)基(ji)礎學(xue)(xue)(xue)(xue)科(ke)(ke)有(you)更(geng)(geng)多(duo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)自由探(tan)索(suo),支(zhi)持“由0到1”的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)研(yan)究;積(ji)極在(zai)(zai)(zai)工(gong)程(cheng)和技術領(ling)(ling)域有(you)更(geng)(geng)多(duo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)有(you)組織科(ke)(ke)研(yan)和協同創新,努力取得大成果;支(zhi)持在(zai)(zai)(zai)人(ren)文(wen)社科(ke)(ke)領(ling)(ling)域有(you)更(geng)(geng)多(duo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)個(ge)性化(hua)創造(zao)和能夠(gou)解(jie)決實際問(wen)題(ti)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)咨議(yi)佳作。總之,要(yao)按照知(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)生(sheng)產的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)邏輯,建(jian)設(she)中國特色現代大學(xue)(xue)(xue)(xue)學(xue)(xue)(xue)(xue)術管理(li)制(zhi)度,促進知(zhi)(zhi)識(shi)(shi)(shi)(shi)生(sheng)產健康(kang)(kang)快速發(fa)展。

  作者:

  瞿振元,國家教育咨詢委員(yuan)(yuan)會(hui)委員(yuan)(yuan),中(zhong)國高等教育學會(hui)第(di)六屆理事會(hui)會(hui)長、教授,北京 100191

  原(yuan)文刊載于(yu)《中國(guo)高教研究》2019年(nian)第(di)9期第(di)7-11頁

免責聲明:

① 凡本(ben)站(zhan)注(zhu)明(ming)“稿(gao)件來源:中國(guo)教育(yu)在(zai)線(xian)”的(de)所(suo)有文字(zi)、圖(tu)片和音視頻(pin)稿(gao)件,版權均屬本(ben)網所(suo)有,任何(he)媒(mei)體、網站(zhan)或(huo)(huo)個人未經(jing)本(ben)網協議授權不得轉(zhuan)載、鏈接、轉(zhuan)貼或(huo)(huo)以其他方式復制(zhi)發(fa)表。已經(jing)本(ben)站(zhan)協議授權的(de)媒(mei)體、網站(zhan),在(zai)下載使(shi)用時必須注(zhu)明(ming)“稿(gao)件來源:中國(guo)教育(yu)在(zai)線(xian)”,違者本(ben)站(zhan)將依法追究責任。

② 本站注明稿(gao)件來(lai)源為其他(ta)媒(mei)體的(de)(de)文/圖等稿(gao)件均為轉(zhuan)載稿(gao),本站轉(zhuan)載出于(yu)非商(shang)業性(xing)的(de)(de)教(jiao)育和科研之目(mu)的(de)(de),并(bing)不意(yi)味著(zhu)贊同其觀(guan)點或證實其內容的(de)(de)真實性(xing)。如轉(zhuan)載稿(gao)涉及(ji)版權等問(wen)題,請作者(zhe)在兩周內速來(lai)電(dian)或來(lai)函聯(lian)系。

相關新聞
人民日報(bao) 2020-11-06 09:27